อนุสาวรีย์พญาพ่อขุนงำเมือง

พ่อขุนงำเมืองเป็นโอรสของพญามิ่งเมือง กษัตริย์องค์ที่แปดที่ครองเมืองพะเยา พ่อขุนงำเมืองได้ปกครองเมืองภูกาวยาว (ชื่อเดิมของพะเยา) ตั้งแต่ พ.ศ. 1801 จนถึง พ.ศ. 1861 พระองค์มีความเฉลียวฉลาดและทรงอาณุภาพมาก ในสมัยนั้น พะเยามีฐานะเป็นหนึ่งในสามอาณาจักรที่รุ่งเรืองที่สุดในแถบนี้ กล่าวคือ อาณาจักรล้านนา อาณาจักรสุโขทัย (ซึ่งถือกันว่าเป็นเมืองหลวงแห่งแรกของประเทศไทย) และอาณาจักรภูกามยาว ตามตำนานกล่าวว่า พ่อขุนงำเมืองได้ทำพิธีสาบานหลั่งพระโลหิตร่วมเป็นพี่น้องกับพ่อขุนเม็งรายผู้ครองอาณาจักรล้านนาและพ่อขุนรามคำแหงผู้ครองอาณาจักรสุโขทัย จากนั้นกษัตริย์ทั้งสามได้พิงกัน และสถานที่แห่งนั้นซึ่งเดิมเรียกว่าแม่น้ำขุนภู ได้รับการขนานนามในภายหลังว่าแม่น้ำอิง ชาวพะเยาได้จัดพิธีสักการะพ่อขุนงำเมืองทุกๆ วันที่ 5 มีนาคม ของทุกปี ซึ่งจะมีขบวนสักการะ การฟ้อนแบบดังเดิม ตลอดจนกิจกรรมการแสดงวัฒนธรรมท้องถิ่นล้านนามีการประดิษฐานอนุสาวรีย์สามกษัตริย์เพื่อเป็นอนุสรณ์ไว้ที่หน้าหอศิลปวัฒนธรรมเชียงใหม่และที่สบร่องขุยซึ่งอยู่ไม่ไกลจากตัวเมืองพะเยา

พ่อขุนงำเมือง กษัตริย์ลำดับที่ ๙ แห่งเมืองภูกามยาวหรือพะเยาในปัจจุบัน เป็นพระราชโอรสของพ่อขุนมิ่งเมือง ครองราชย์ในพ.ศ. ๑๘๐๑ จนถึง ๑๘๔๑ มีการเชื่อกันว่าพ่อขุนงำเมืองเป็นผู้ทรงอิทธิฤทธิ์ โดยกล่าวกันว่าเมื่อพระองค์เสด็จไปทางไหน “แดดก็บ่อฮ้อน ฝนก็บ่อฮำ จักให้แดดก็แดด จักให้บดก็บด” จึงได้พระนามว่า “งำเมือง” ผู้สร้างความรุ่งเรืองให้แคว้นพะเยา
จังหวัดพะเยาได้รับการยกฐานะให้เป็นจังหวัดที่ ๗๒ ในปี พ.ศ. ๒๕๒๐ ชาวพะเยาจึงร่วมใจกันสร้างอนุสาวรีย์พ่อขุนงำเมืองขึ้น บริเวณสวนสาธารณะริมกว๊านพะเยา เป็นรูปปั้นสำริดความสูงเท่าครึ่งขององค์จริงในท่าประทับยืน ทรงชุดกษัตริย์สวมมงกุฎ พระหัตถ์ถือดาบอาญาสิทธิ์ หันพระพักตร์ไปทางกว๊านพะเยา ประดิษฐานบนแท่นสูง พ่อขุนงำเมืองเป็นศูนย์รวมจิตใจของชาวพะเยา ในวันที่ ๕ มีนาคม ของทุกปี จะมีการจัดพิธีสักการะบวงสรวงพ่อขุนงำเมือง เป็นงานประเพณียิ่งใหญ่ของเมืองพะเยา จัดขึ้นทุกปี ตรงกับวันประสูติของพ่อขุนงำเมือง กษัตริย์ผู้ปกครองอาณาจักรพะเยา ซึ่งในพิธีประกอบด้วยการบวงสรวงแบบพราหมณ์ การถวายเครื่องสักการะ เพื่อสักการะดวงวิญญาณของพ่อขุนงำเมืองให้สถิตคู่เมืองพะเยา และประทานสุขสวัสดิ์แก่ประชาชนชาวพะเยา

บริเวณตรงข้ามกับอนุสาวรีย์พญาพ่อขุนงำเมือง มีการสร้างประติมากรรมพญานาคสีขาว 2 ตน ซึ่งได้หันหน้าเข้าหากัน โดยมีองค์พระธาตุจอมทองจำลองตั้งอยู่ตรงกลาง ณ ริมฝั่งน้ำในกว๊านพะเยา ตรงข้ามกับลานพ่อขุนงำเมือง ซึ่งตั้งอยู่บริเวณริมฝั่งกว๊านพะเยา ตรงข้ามกับลานพ่อขุนงำเมือง หลังจากสร้างเสร็จแล้วได้กลายเป็นจุดถ่ายรูปยอดนิยมของนักท่องเที่ยว และยังถือเป็นสัญลักษณ์ใหม่ของกว๊านพะเยาด้วยเช่นกัน
ข้อมูลอ้างอิง
https://www.museumthailand.com/th/
https://thai.tourismthailand.org/Attraction